Michiel Satink
De hemel boven de camping in Harderwijk blijft zwart. Het is iets na twaalf uur middernacht op 1 januari 2011 en een groep mensen staat rond een krater die er een paar seconden eerder nog niet was. De hemel had verlicht moeten zijn met alle kleuren van de regenboog, een groots spektakel dat het nieuwe jaar in zou luiden, maar na die ene knal blijft het stil. ”We stonden met zijn vieren op een rij maar Roy lag op de grond. ‘Doe niet zo gek’, zeiden we. Roy was van de geintjes maar toen zagen we een hoop bloed.” Roy overlijdt ter plaatse, 13 jaar oud is hij, en een jaar en een maand later staan zijn vader en een vriend terecht voor het tot ontploffing brengen van een fatale mortierbom.
Ieder jaar rond december speelt deze zaak zich opnieuw af in mijn hoofd. Het is zaal A in de rechtbank in Zutphen. Voor me zitten vader Cor en zijn goede vriend Frederik, vrienden met een jaarlijkse vuurwerktraditie. ”We kochten illegaal vuurwerk om er meer plezier van te hebben. Wat groter”, zegt Cor. Op een bestellijst van een collega kruist Frederik de bom aan en Cor plaatst de bestelling. ”Het was een struisvogelei”, zegt Cor, om de grootte ervan aan te geven. Hiermee wilden de twee veertigers de geboorte van een nieuw jaar vieren, maar hoe werkt zoiets? Frederik heeft eerder gezien hoe zo’n mortierbom de lucht in ging. ”Ik verwachtte glitters en fonteinen.” De bom moest in een ingegraven pijp gelanceerd worden, een stalen buis bij voorkeur. Op het laatste moment vonden ze een gietijzeren kachelpijp. Cor groef ‘em met Roy en diens tweelingbroer in.
Maar dan nog: hoe werkt het? Een mortierbom is een bal met siervuurwerk met eronder een klein compartiment met kruit om deze te lanceren, legt even later op de zitting de officier van justitie uit. ”Ze wisten beiden niet precies hoe ze de mortier af moesten steken. Ze hadden geen gebruiksaanwijzing”, zegt de officier. Cor en Frederik waren er van overtuigd dat de bolle kant aan de onderzijde moest. ”Dat had de verkoper verteld.” En ze hadden mazzel met de kachelpijp: de bom paste net. Nou ja, hij moest een beetje aangedrukt worden maar hij paste. En dus werd binnen in de warme chalet de champagne ingeschonken en werden de laatste seconden van 2010 afgeteld.
‘Bij de aanschaf, daar is het misgegaan. We hadden het nooit moeten aanschaffen.”
Na het toosten en het uitspreken van nieuwjaarswensen gaat het gezelschap naar buiten. Ieder jaar staan ze met de jaarwisseling op camping De Konijnenberg. Om hen heen klinken de knallen van vuurpijlen die de hemel boven Harderwijk oplichten. Het is nu wachten tot hun ei boven de camping openbarst. Frederik steekt het gevaarte aan en voegt zich bij de anderen, op een meter of 15 van de pijp. Ze staren naar de gietijzeren pijp waar een pluimpje rook uit komt. Dan klinkt ”een ongelooflijke knal”, zegt Frederik in de muisstille rechtszaal. Cor beschrijft dat hij lichtflitsen ziet en een piep in zijn oor hoort. Zijn zoon lag plots iets verderop. De sneeuw kleurt rood. ”Bij de aanschaf, daar is het misgegaan. We hadden het nooit moeten aanschaffen”, zegt Cor hoofdschuddend over de mortierbom.
De bolle kant van deze mortierbom bleek niet de onder- maar de bovenzijde te zijn. Bovendien moet je zo’n bom nooit aandrukken. De derde fout die Cor en Frederik maakten was het gebruik van de gietijzeren pijp. Specialisten van Defensie zochten uit dat de bom op een afstand van 265 meter veilig afgestoken had kunnen worden. Het slachtoffer stond op 13,5 meter van de krater. De gietijzeren pijp spatte door de druk uiteen en de scherven van vele centimeters groot drongen door de chalets die nabij stonden. In de dichtstbijzijnde chalet gingen scherven er aan de ene kant in en aan de andere kant uit. De eigenaren van die chalet hadden er toevallig voor gekozen de jaarwisseling elders door te brengen. Een van die scherven was Roy fataal. Hij overleed ter plaatse.
Beide verdachten kregen een voorwaardelijke celstraf van een jaar en een taakstraf opgelegd. Maar de grootste straf is het gemis van mijn zoon, zei Cor stilletjes op die zitting. Voor hem blijft de hemel ieder jaar op 1 januari zwart.